3 juli 2023 – De zorg voor ouderen dreigt de komende 15 jaar onbetaalbaar te worden. Dat schrijft een club topambtenaren in een rapport met de dreigende titel ‘Niets doen is geen optie’. Minister Helder van Langdurige Zorg heeft het rapport naar de Tweede Kamer gestuurd.
Als het beleid niet verandert, verdubbelen de uitgaven voor ouderenzorg de komende 15 jaar van 18 naar 37 miljard euro per jaar. Dat is bijna evenveel als we nu uitgeven aan onderwijs en vijf keer zoveel als we nu uitgeven aan de politie, schrijven de ambtenaren.
Om voor de ouderen te zorgen zouden er ruim 350.000 mensen extra in de zorg moeten werken. “Een persoon extra werkzaam in de zorg betekent een persoon minder voor de klas of bij de politie”, stellen ze vast.
Ingrijpen
Volgens de werkgroep is stevig ingrijpen noodzakelijk omdat de zorgsector de groeiende vraag naar zorg van een steeds grotere groep ouderen niet aan kan. “Groeiende wachtlijsten, verstopping van de zorgketen en verlies aan kwaliteit van leven en levensjaren dreigt.”
Ze waarschuwen de ouderen van morgen dat er van hen meer gevraagd zal worden dan van de huidige 80-plussers. Ook van de samenleving zal meer worden gevraagd. Door het groeiend aantal oude mensen en het tekort aan personeel zullen de ouderen over tien jaar sowieso langer op zorg en ondersteuning moeten wachten dan nu.
Bovendien zullen ze ook minder zorg en ondersteuning krijgen. “Dat botst met de huidige maatschappelijke verwachtingen” , staat in het rapport. De hele samenleving zal moeten veranderen, vinden de onderzoekers.
Ze bepleiten een maatschappelijke dialoog met als kernvraag: hoeveel zorg willen we onze (kwetsbare) ouderen bieden en wie moet dat betalen. Verder zullen de ouderen van de toekomst meer zelf moeten doen of hulp moeten zoeken binnen hun eigen netwerk. Gemeenschapskracht noemen ze dat.
Snoeien
Maar dan nog zijn bezuinigingen onontkoombaar om het tij te keren. Zo stellen de ambtenaren voor om minder zaken door de zorgverzekering te laten betalen. Ook moeten de eigen betalingen van patiënten omhoog. In totaal lopen de bezuinigingen in het zachtste scenario op tot 2,3 miljard euro.
Daarom stellen ze voor om de huishoudelijke hulp voor hulpbehoevenden uit het pakket te halen. Dat levert bijna 700 miljoen euro op. Een ander idee is snoeien in de dagbesteding voor ouderen. Opbrengst: bijna 500 miljoen. Verder wordt voorgesteld het nog moeilijker te maken in een verpleeghuis te komen. Dat bespaart ruim 300 miljoen.
Aan de kant van de eigen betalingen wordt voorgesteld een eigen bijdrage in te voeren voor de wijkverpleging. Ook zouden ouderen met een eigen woning die meer waard is dan ze ervoor hebben betaald zwaarder aangeslagen moeten worden. Dat zou zo’n 350 miljoen euro kunnen bezuinigen.
Slim incontinentiemateriaal
Om de grotere groep ouderen toch te kunnen verzorgen en ondersteunen zien de ambtenaren kansen bij nieuwe technologieën. Er moet echt werk gemaakt worden van het gebruik van slim incontinentiemateriaal en slimme sensoren voor nachtzorg want dat komt nu onvoldoende van de grond.
Als voorbeeld beschrijft het rapport het gebruik van een medicijndispenser. Dat is een apparaat met een rol van zakjes waar de medicijnen voor een patiënt inzitten. Op het moment dat iemand medicijnen moet innemen maakt het apparaat lawaaien geeft lichtsignalen.
Op dit moment zijn er in ons land 5500 medicijndispensers in gebruik maar het potentieel is 23000. Dat zou jaarlijks 2,8 miljoen uren werk schelen en 2400 FTE die dan elders in te zetten zijn.
Maatregelen nu onvoldoende
Minister Helder benadrukt dat dit kabinet al druk bezig is met allerlei maatregelen maar dat dit onvoldoende is: “Mensen zullen meer zelf moeten gaan doen. We moeten het werk anders en slimmer organiseren. En dat zal zeker pijn gaan doen. Maar het is onontkoombaar.”
Gezondheidseconoom en professor aan de VU Marcel Canoy vindt, net als de werkgroep, financiële houdbaarheid heel belangrijk. Hij wijst er echter op dat ingrepen in het pakket en hogere eigen bijdragen burgers direct raken en daardoor ook slecht zijn voor de economie: “Als het pakket kleiner wordt, of de eigen bijdrage hoger, worden mensen minder gezond, moeten ze meer betalen, gaat hun koopkracht achteruit. Dat is ook slecht voor de economie. Misschien doet het meer schade dan dat het oplevert.”
Zorgzame buurt
Ook daarom betreurt hij het dat er alleen harde ingrepen worden voorgesteld en er geen vertrouwen is in de kracht van de samenleving: “De zorgzame buurt is de oplossing voor het probleem van de ouderenzorg. In die buurten wordt er voor ouderen gezorgd zodat ze thuis kunnen blijven wonen. De buurten worden daar beter van, de ouderen worden daar beter van, het is win-win.”
Bron: RTL Nieuws
